6.4.25

„Jądro ciemności”Joseph Conrad– recenzja. Arcydzieło czy rozczarowanie?

Czy istnieją książki, które powinno się znać, ale które niekoniecznie da się polubić? "Jądro ciemności" Josepha Conrada to bez wątpienia jedna z najważniejszych powieści o kolonializmie, moralności i ludzkiej naturze. Przez wielu uznawana za arcydzieło, wciąż inspiruje dyskusje o imperializmie i brutalności cywilizacji Zachodu. Ale czy rzeczywiście zasługuje na ten status? Czy jej przesłanie jest nadal aktualne?

Podróż w głąb dżungli… i w głąb ludzkiej natury

Fabuła powieści skupia się na losach Marlowa, który podejmuje się misji odnalezienia Kurtza – tajemniczego agenta kolonialnego, o którym krążą legendy. Podróż przez rzekę Kongo okazuje się czymś więcej niż tylko ekspedycją – to metaforyczna podróż w głąb ludzkiej psychiki i moralnego chaosu.

Jednak mimo tego wielkiego potencjału, czytanie tej książki było dla mnie drogą przez mękę. Styl Conrada jest ciężki, pełen długich, skomplikowanych zdań i opisów, które momentami wydają się zbędne. Wątki się plączą, rzeczywistość miesza się z halucynacjami, a Marlow jako narrator bardziej relacjonuje, niż angażuje.

Kurtz – geniusz czy szaleniec? A może tylko widmo?

Dla wielu czytelników Kurtz to jedna z najbardziej fascynujących postaci literackich – uosobienie nieograniczonej władzy i jej destrukcyjnej siły. Dla mnie jednak był bardziej mitem niż realną postacią. Czy w ogóle istniał, czy był jedynie wytworem wyobraźni Marlowa?

Z drugiej strony Kurtz wydaje się alegorią tyranów i kolonizatorów, którzy bez zahamowań niszczyli lokalne społeczności w imię „cywilizacji”. Jego słynne słowa „Zgroza! Zgroza!” można interpretować na wiele sposobów, ale szczerze mówiąc – nie wywarły na mnie większego wrażenia.

Czy „Jądro ciemności” to książka, którą warto przeczytać?

Nie będę udawać, że w pełni zrozumiałam wszystkie jej metafory i ukryte znaczenia. Być może to powieść, do której trzeba wrócić w innym momencie życia, by dostrzec więcej. A może po prostu nie jest dla mnie.

Jeśli lubisz głębokie analizy, metafory i tematykę kolonializmu – spróbuj. Jeśli szukasz wciągającej fabuły i przejrzystej narracji – możesz się rozczarować.

Mnie ta książka nie poruszyła. Nie zrozumiałam jej lub nie byłam gotowa na jej przesłanie. Jeśli jednak ktoś pasjonuje się historią imperializmu, mechanizmami władzy i destrukcyjną siłą ludzkiej natury, być może odnajdzie w niej coś więcej. Może kiedyś do niej wrócę – na razie należy do tych najbardziej nużących książek, jakie czytałam.